Fieldlab Evenementen onderzoek: de risico's per event type in beeld
Binnen de Fieldlab Evenementen onderzoeken zijn risicomodellen ontwikkeld per type evenement. Een team onder leiding van de TU Delft heeft met als referentiekader steeds weer de kans op besmetting in de thuissituatie vergeleken met het risico op de verschillende evenementen: vooral met bepaalde maatregelen en voorwaarden verschilt het risico op besmetting op events niet met de thuissituatie.
Het COVID-19 risicomodel van TU Delft heeft als doel om voor per persoon het risico te bepalen dat deze door de aanwezigheid op een bepaalde setting besmet kan worden met COVID-19 en positief zal testen, in het ziekenhuis wordt opgenomen of komt te overlijden. Het risico is bepaald per eenheid van tijd en per setting, door onderscheid te maken in verschillende settings kan het risico van een evenement worden vergeleken met andere settings waar mensen kunnen zijn. Zo kan een vergelijking worden gemaakt als de deelnemer thuis zou blijven of als de deelnemer bijvoorbeeld op het werk zou zijn. In het onderzoek is uitgegaan van de settings zoals deze zijn gehanteerd in het bron en contactonderzoek (BCO) van de GGD’s en het RIVM. Omdat de uitkomsten in termen van risico’s enigszins abstract zijn, zijn de uitkomsten ook vertaald naar het aantal besmettingen per uur per 100.000 mensen.
De figuur hieronder schetst het model op hoofdlijnen. De kans op besmetting (op een setting per eenheid van tijd) wordt bepaald door:
- Het aantal contacten op deze settings. Hierbij is onderscheid gemaakt in contacten ‘nabij’ en ‘veraf’ die kunnen leiden tot besmettingen. In overleg met specialisten is uitgegaan van: 1,5 meter voor besmettingen van nabije contacten; tussen de 1,5m en 10 meter voor besmettingen van ‘veraf’ contacten. Deze besmettingen van veraf kunnen worden beïnvloed door ventilatie of de buitenlucht.
- De opzet van het event zelf. Hiervoor kan onderscheid worden gemaakt in: de luchtkwaliteit (onderscheid is gemaakt in vier klassen: conform het bouwbesluit, ventilatie beter en slechter dan het bouwbesluit en de buitenlucht). De luchtkwaliteit heeft in het model vooralsnog enkel een relatie met de contacten veraf. Een mogelijk effect op de contacten nabij is (nog) niet meegenomen; de opzet van het event, denk aan de maximale omvang van bubbels, de bezettingsgraad, crowd management etc. De opzet van het event beïnvloedt het aantal contactmomenten; persoonlijke bescherming als maskers en spatschermen.
- Testen. Door vooraf te testen wordt een selectie uitgevoerd wie kunnen deelnemen aan de setting. Onderscheid kan worden gemaakt in PCR testen of bijvoorbeeld antigeen sneltesten. Voor het model gaat het om de kans dat er ondanks de testuitslag toch iemand aanwezig is die besmettelijk is. Rekening houdend met de opbouw van het virus bij false negatives, en mensen die tussen het testen en het event besmet kunnen worden, speelt de duur voordat mensen besmettelijk zijn ook een rol (dat is dus iets anders dan de nauwkeurigheid van de testen). Vooralsnog is uitgegaan van een negatieve PCR test maximaal 48 uur voor het einde van het event, of een sneltest maximaal 24 uur voor het einde van het event. Vanwege het criterium COVID-19 risico’s testevents in het theater en congres van de geldigheidsduur van de test voor een event is de kans dat deze (zeer) besmettelijk is op het event zelf een stuk kleiner. Dat komt door de opbouw van het virus in het lichaam.
- De prevalentie in Nederland (het aantal besmettelijke mensen). Uitgegaan is van de schattingen van het RIVM op het moment van het event zelf. Het is in het model ook mogelijk om de risico’s te bepalen uitgaande van (lagere) prevalenties.
- De kans op overlijden en de kans op ziekenhuisopname worden vervolgens bepaald door rekening te houden met de leeftijdsverdeling van de bezoekers.
Door op een setting of event rekening te houden met maatregelen kan het risico worden verlaagd. Hierdoor kan een mix aan maatregelen (bouwstenen) worden samengesteld waarbij het mogelijk is om bijvoorbeeld meer contacten toe te staan zonder dat het risico stijgt. De totale impact van het event of de setting kan worden bepaald door rekening te houden met de duur en het aantal bezoekers. Met dit model is dus ook de relatie te leggen met de risiconiveaus op de routekaart, en zijn keuzes te maken in welke situaties bepaalde settings niet mogen leiden tot verhoogde risico’s en wanneer bepaalde risico’s wel zijn toegestaan.
Bouwstenen
In onderstaande figuur is het effect van verschillende maatregelen (bouwstenen) opgenomen voor de kans op besmetting en ziekenhuisopname. De bouwstenen geven een overzicht van hoe maatregelen kunnen worden samengesteld.
Type 1 evenementen Binnen Passief
Bevindingen voor theater en congres
Uit de figuren blijkt dat de risico’s op het event type 1 (met maatregelen!) van eenzelfde orde zijn als thuisblijvers en lager dan bezoek. Als de maatregelen als vooraf testen en in mindere mate mondmaskers niet van kracht waren, dan waren de risico’s aanzienlijk hoger, zelfs met de aanwezige bubbels en genomen maatregelen op het event.
Op basis van de ervaringen met de events kunnen nog verdere verfijningen worden uitgewerkt. Zo blijkt dat de opzet van de events ook van invloed is op het risico (dit blijkt uit het verschil tussen de bubbels). Uit de figuur blijkt ook hoe de risico’s op de events zich verhouden tot andere settings op basis van de data van het BCO onderzoek (als thuis en bezoek). Zo kunnen ook vergelijkingen worden gemaakt met andere settings die in het BCO onderzoek worden genoemd. Hierbij wordt opgemerkt dat deze settings vaak nog bestaan uit zeer verschillende situaties. Zo kunnen ook subsettings COVID-19 risico’s testevents in het theater en congres worden gedefinieerd waarbij het aantal contacten of de ventilatie sterk kan variëren (en dus het risico).
Bekijk het volledig risicomodel voor Type 1 Evenementen
Type 3 evenementen: Buiten Actief
Voetbalwedstrijden NEC, Almere en Nederlands Elftal
Uit de onderstaande figuren blijkt dat voor het voetbal onderscheid kan worden gemaakt in de risico’s bij de business lounges (bubbel 1 bij NEC en de blauwe bubbel bij Almere) en de groepen die buiten op de tribune zijn. Dit verschil wordt met name verklaard door de betere luchtkwaliteit op de tribunes. In het model is vooralsnog niet uitgegaan van de buitenlucht omdat in de stadions lucht kan blijven hangen (nader onderzoek kan uitwijzen dat een hogere reductiefactor mogelijk is).
De risico’s zijn voor de tribunes van een gelijke orde als ‘thuis’. Voor de opzet van de bubbel 4 bij NEC zijn de risico’s zelfs duidelijk lager. Het aantal contacten bij NEC en Almere is enigszins beperkt door de grootte van de bubbels. Er zijn relatief veel mensen die aan de rand van de bubbel zitten en dus ook maar aan een zijde contacten hebben. Het aantal nabije contacten bij voetbal is gemiddeld hoger dan bij het theater en congres. Het aantal nabije contacten was bij het NL Elftal weer licht hoger dan bij Almere en NEC. De effecten zijn echter ruim minder dan een factor 2 en leiden daarom niet tot grote verschillen. Ook zijn de gemiddelde verschillen van en gelijke orde als de verschillen die volgen uit de verschillende bubbels op een event, met andere woorden de mensenstromen als gevolg van de opzet van het event is minstens zo belangrijk.
Het aantal contacten veraf is bij het voetbal (buiten) minder relevant. De bijdrage aan het aantal besmettingen is beperkt door de goede luchtkwaliteit. De variatie in contacten veraf die te zien is in de opzet van de bubbels heeft dan ook slechts beperkt invloed op de uitkomsten.
Alleen voor de business lounges (binnen) zijn de contacten veraf van belang. Uit de data analyse blijkt dat het aantal veraf contactmomenten zowel bij NEC als Almere licht hoger was dan bij het • 17 maart 2021 12 theater en het congres. Door slimme maatregelen in de opzet van het event kunnen het aantal contactmomenten (zowel nabij als veraf) nog worden verlaagd.
Bekijk het volledige Risicomodel voor Type III Evenementen
Type II evenementen: Binnen Actief
Ziggo Dome dance / Ziggo Dome Pop
Het besmettingsrisico (per uur) bij bubbel 1 (waar de bezetting 100% is) is hoger vergeleken met de situatie dan mensen eenzelfde periode thuis zijn of bezoek zouden ontvangen. Het besmettingsrisico per uur bij bubbel 2 is slechts ligt lager dan bij ‘bezoek’. In bubbel 2 waren het aantal contacten ook hoog, door een bezettingsgraad van 75%.
In de bijdrage van contacten veraf en nabij zien we een paradox. De bijdrage van veraf contacten is relatief groot omdat de luchtkwaliteit conform bouwbesluit is en niet beter. Echter naarmate de bezetting toeneemt, wat we zien bij bubbel 1 en 2, neemt de bijdrage van contacten veraf af. Dat komt met name door de toename van de contacten nabij, die ook het totaal aantal besmettingen gaan domineren.
De overige bubbels hebben een geschat risico op besmetting dat grofweg 2x hoger is dan thuis, maar ook een kleine 2x lager is dan bezoek ontvangen.
Bekijk het volledige Risicomodel voor Type II Evenementen
Type IV Evenementen: Buiten Actief
Festivals bij Walibi
Het besmettingsrisico (per uur) bij zowel het dance als het pop event ligt tussen het risico op de setting thuis en bezoek. Het risico op het dance event is hoger dan op het pop festival. Het hogere risico op het dance event komt omdat daar meer contacten zijn geregistreerd.
Bekijk het volledige Risicomodel voor Type IV Evenementen
